خسته قاسم
خسته قاسم تیکمه داشی شاعر، عاشیق، عارف و فیلسوف قرن دوازدهم هجری قمری و دوره افشاریه می‌باشد. وی متولد بتاریخ 1081 هجری در تیکمه داش و در گذشته تیکمه داش از توابع بستان آباد در آذربایجان شرقی می‌باشد.
آثار : از آثار خسته قاسم می توان به « دورما گَل » و « دونیانین » اشاره کرد
مدفن: مقبره خسته قاسم در بستان آباد در آذربایجان شرقی واقع شده است. این مقبره در تیکمه داش واقع در 80 کیلومتری تبریز شامل یک ورودی و گنبدخانه‌ای هشت ضلعی است.
بختیار محمود اوغلو وهابزاده(1925-2009) 1925-جی ایلده شکی شهرینده آنادان اولموشدور. آذربایجان ادبیاتی نین، بوتؤولوکده آذربایجان ادبی فیکری نین گؤرکملی نوماینده سی اولان خالق شاعیری بختیار وهابزاده نین آدی تکجه قوزئی آذربایجان رئسپوبلیکاسیندا دئییل، اونون حودودلاریندان چوخ-چوخ اوزاقلاردا تانینیر. بختیار وهابزاده شاعیر، دراماتورق، ایستعدادلی عالیم و پوبلیسیست اولماقلا یاناشی، غئیرتلی و جسارتلی ایجتیماعی خادیم، ساده و صمیمی اینسان کیمی ده تانینیر و سئویلیر. تصادوفی دئییل کی، اونون اثرلری - شعر کیتابلاری، دراملاری و پوبلیسیستیک یازیلاری دونیانین چوخ دیللرینده، او جومله دن اینگیلیس، فرانسیز، آلمان، فارس، پولیاک، ایسپان، ماجار و کئچمیش سووئت بیرلیگی نین بیر چوخ خالقلارین دیللرینه ترجومه ائدیلمیش و بو اثرلر چوخ بؤیوک ماراق و سئوگی ایله قارشیلانمیشدیر. 1934-جو ایلده عاییله سی ایله برابر باکی'یا کؤچموشدور. 1942-جی ایلده اورتا مکتبی بیتیریب، باکی دؤولت اونیوئرسیتئ سی نین فیلولوگییا فاکولته سینه داخیل اولموش، 1947-جی ایلده همین فاکولته نی بیتیریب اونیوئرسیتئ نین نزدینده آسپیرانتورایا قبول اولونموشدور. 1951-جی ایلده " صمد وورغونون لیریکاسی " موضوعوندا نامزدلیک، 1964-جو ایلده ایسه " ص.وورغونون حیات و یارادیجیلیغی " موضوعوندا مونوقرافییاسینی مودافیعه ائدیب، فیلولوژی علملر دوکتورو عالیملیک درجه سینی آلمیشدیر. بختیار وهابزاده بدیعی یارادیجیلیغا ایکینجی جهان موحاریبه سی ایللرینده باشلامیش، 1945-جی ایلده یازیچیلار ایتتیفاقی نین عوضولوگونه قبول اولونموشدور. محصولدار بدیعی یارادیجیلیقلا یاناشی، ب.وهابزاده، 1940 ایلدن آرتیق اونیوئرسیته ده درس دئمیش، 1990-جی ایلدن تقاوده چیخمیشدیر. 1980-جی ایلده آذربایجان علملر آکادئمییاسی نین مخبر عوضوو سئچیلمیشدیر. ب.وهابزاده 70-دن آرتیق شعر کیتابی نین، 2 مونوقرافییانین، 11 علمی پوبلیسیست کیتابین و یوزلرله مقاله نین مؤلیفیدیر. باکی آکادئمیک دؤولت درام تئاتری نین صحنه سینده اونون " ویجدان " ، " ایکینجی سس " ، " یاغیشدان سونرا " ، " یوللارا ایز دوشور " ، " فریاد " ، " هارا گئدیر بو دونیا ؟ " ، " اؤزوموزو کسن قیلینج " ، " جزاسیز گوناه " ، " دار آغاجی " پیئسلری تاماشایا قویولموشدور. او، تاریخی و موعاصیر موضوع دا 20-دن آرتیق ایری حجملی پوئمانین مؤلیفیدیر. او، 1974-جو ایلده امکدار اینجه صنعت خادیمی، 1975-جی ایلده رئسپوبلیکا، 1984-جو ایلده ایسه سسری دؤولت موکافاتی لاورئاتی آدلارینا لایق گؤرولموشدور. 1985-جی ایلده اونا " خالق شاعیری " آدی وئریلمیش، 1995-جی ایلده ایسه آذربایجان خالقی نین میللی آزادلیق اوغروندا موباریزه سینده خصوصی خیدمتلرینه گؤره " ایتقلال " اوردئنی ایله تلطیف ائدیلمیشدیر. ب.واهابزادنین شعرلری اوبرازلارین کامیللیگی و اوریژیناللیغی ایله سئچیلیر. اونون بوتون اثرلرینده دونیایا فلسفی باخیش اساس یئر توتور. سون 30-40 ایلده آذربایجان ادبیاتیندا ب.وهابزاده قدر عوموم خالق محبتی قازانمیش ایکینجی بیر شاعیرین آدینی چکمک چتیندیر. بدیعی، علمی، پوبلیسیستیک یارادیجیلیغینی ایجتیمای-سیاسی فعالیتله عوضوی صورتده علاقه لندیرن ب.وهابزاده 4 دفعه آذربایجان عالی سووئتی'ن(1980-1995)، 1 دفعه ایسه آذربایجان رئسپوبلیکاسی میللی مجلیسی'نه میلت وکیلی سئچیلمیشدیر (1995-2000). او، هله 60-جی ایللردن باشلایان میللی آزادلیق حرکاتی نین اؤنجوللریندن بیری اولموشدور. 1959-جو ایلده یازدیغی " گولوستان " پوئماسی ایله ایکی یئره پارچالانمیش آذربایجانین تاریخی فاجیعه سینی دیله گتیرمیش، روس و فارس ایمپئرییاسی نین پنجه سی آلتیندا اینله ین آذربایجان خالقی نین آزادلیق و ایستیقلال اوغرونداکی عدالتلی موباریزه سینه قوشولموشدور. بو پوئمایا گؤره 1962-جی ایلده شاعیر " میللتچی " دامغاسی ایله آذربایجان دؤولت اونیوئرسیته سیندن چیخاریلمیش، یالنیز 2 ایلدن سونرا یئرینه قایتاریلمیشدیر. سووئت رئژیمینده میللی وارلیغی تاپدانان، هر جور محرومیتلره معروض قالان میلتین دردلرینی رمزلر و موختلیف ادبی اوسوللارلا ایفاده ایتمیش، ایری حجملی پوئمالاری و پیئسلرینده حادیثه لری یا تاریخه، یا دا باشقا اؤلکه لره کئچیره رک اؤز میلتی نین دردلرینی دیله گتیرمیشدیر. بیرباشا سووئت دیکتاتوراسینی ایفشا ائدن اثرلرینی ایسه شاعیر، سوویئتلر ایتتیفاقی داغیلاندان سونرا " صاندیقدان سسلر " باشلیغی آلتیندا نشر ائتدیرمیشدیر. بو واختا قدر قودرتلی سؤز اوستاسی، کسکین پوبلیسیست، ادبی-بدیعی پروسئسین تشکیلاچیسی کیمی تانینان ب.وهابزاده سون واختلار خالقی دوشوندورن بیر چوخ مثله لرده، او جومله دن اویدورما قاراباغ پروبلئمی ایله علاقه دار مساله لرده آغساققال کیمی جیددی فعالیت گؤستریر. هابئله او، آنا دیلیمیزین صافلیغی، تمیزلیگی اوغروندا دایم، یورولمادان موباریزه آپاریر. ب.وهابزاده نین ائوی بیر نوع، میلتین اومید قاپیسینا دؤنموشدور. بئله کی، رئسپوبلیکانین موختلیف کند و رایونلاریندان هر گون اونلارلا مکتوب آلیر، نئچه-نئچه شیکایتچینی ائوینده قبول ائدیر، اونلاری دینله ییر و ایمکان داخیلینده هر بیری نین دردینه علاج ائتمه یه چالیشیر. رئسپوبلیکا عالی سووئتی نین سئسسییالاریندا، ایجتیماعی-سیاسی مجلیسلرده، کوتلوی اینفورماسییا واسیطه لرینده کی چیخیشلاریندا او، خالق منافعیی نین اصل مودافیعه چیسی، حاقیقی وطنپرور و ایجتیمای خادیم کیمی هامی نین درین حؤرمت و محبتینی قازانمیشدیر. یارادیجیلیغی بویو خالقین ایستک و آرزولارینی ترنم ائدن، بو آرزولارین حیاتا کئچمه سینه چالیشان وطنداش شاعیر اوچون خالقین منافعی اونون شخصی منافعیینه چئوریلمیشدیر.
بختیار وهابزاده 2009جو ایلینین فئورال آیینین 13ونده 84 یاشیندا دونیاسینی دییشدی و فخری خیابانیندا دفن اولدو.
رامیز محمدعلی اوغلو علیف (به ترکی آذربایجانی: Ramiz Məmmədəli oğlu Əliyev) با نام هنری روشن (به ترکی آذربایجانی: Rövşən) (۱۵ دسامبر ۱۹۴۶ - ) شاعر، نویسنده و مترجمآذربایجانی است. وی در سال ۱۹۶۹ از دانشکده زبان‌شناسی دانشگاه دولتی آذربایجان فارغ‌التحصیل شده و در سال ۱۹۷۸ دورهٔ فیلم‌سازی را در مسکو گذراند.
سید محمدحسین بهجت تبریزی
(زاده ۱۲۸۵ - درگذشته ۱۳۶۷) متخلص به شهریار (پیش از آن بهجت) شاعر ایرانی اهل آذربایجان بود که به زبان‌های ترکی آذربایجانی و فارسی شعر سروده است.[۱] وی در تبریز به‌دنیا آمد و بنا به وصیتش در مقبرةالشعرای همین شهر به خاک سپرده شد. در ایران روز درگذشت این شاعر معاصر را «روز شعر و ادب فارسی» نام‌گذاری کرده‌اند.
مهم‌ترین اثر شهریار منظومه حیدربابایه سلام (سلام به حیدربابا) است که از شاهکارهای ادبیات ترکی آذربایجانی به‌شمار می‌رود و شاعر در آن از اصالت و زیبایی‌های روستا یاد کرده‌است. این مجموعه در میان اشعار مدرن قرار گرفته و به بیش از ۸۰ زبان زندهٔ دنیا ترجمه شده است.[۲]
شهریار در سرودن انواع گونه‌های شعر فارسی -مانند قصیده، مثنوی، غزل، قطعه، رباعی و شعر نیمایی- نیز تبحر داشته‌است. اما بیشتر از دیگر گونه‌ها در غزل شهره بود و از جمله غزل‌های معروف او میتوان به «علی ای همای رحمت» و «آمدی جانم به قربانت» اشاره کرد. شهریار نسبت به علی بن ابی‌طالب ارادتی ویژه داشت و همچنین شیفتگی بسیاری نسبت به حافظ داشته‌است.
مجموعه تلویزیونی شهریار که به کارگردانی کمال تبریزی در سال ۱۳۸۴ ساخته شده و در آن جلوه‌هایی از زندگی این شاعر به تصویر کشیده شده‌است، در سال ۱۳۸۶ از طریق شبکه دوم سیما به نمایش درآمد و از جانب مردم مورد استقبال فراوان قرار گرفت
استاد حبیب ساهر، در اردیبهشت ماه ۱۲۸۲ شمسی در شهر ترک به دنیاآمد و کودکی خردسال بود که همراه با پدر و مادرش به تبریزرفت.درس و مکتب را با قرآن آغاز کرد. سپس کتابهای قدیمی مکتبخانه ها را یکی پس از دیگری تمام کرد. بعد به مدرسه دولتی رفت و دیپلم گرفت. به شغل معلمی روی آورد و اول بار در شهرها و روستاهای کردستان به تدریس پرداخت. سپس رخت سفر بربست و به استانبول رفت. او که زبان فرانسه را قبلا خوب یاد گرفته بود، برای ادامه تحصیل مشکلی نداشت. لذا وارد دانشگاه شد و درسال ۱۳۰۴ در ۲۲ سالگی لیسانس جغرافیا گرفت و به ایران برگشت و شغل معلمی را این بار به صورت رسمی پی گرفت و در شهرهای مختلف به تدریس پرداخت. بدین سان دوران چهل ساله معلمی و آفرینش ادبی او آغاز شد.با آن که معلم جغرافیا بود، اما به گفته شاگردانش قسمت های پایانی ساعات درس او به ادبیات ختم می شد، آن هم شعر و بالاخص شعر ترکی. ساهر، شاعر و داستان نویسی توانا بود. از او آثاری به سه زبان ترکی، فارسی و فرانسوی منتشر شده است.اشعار نوی او همزمان با ظهور نیما یوشیج در شعر فارسی، و با تاثیر گرفتن از موج شعر نوی عثمانی که خود متاثر از جریان نو پردازی در شعر فرانسه بود سروده شده. هم زمان با میرزا تقی خان رفعت و قبل از ظهور نیما، ساهر شعر نو فارسی سرود و سبک جدیدی را در شعر ترکی بنیان گذاشت و عنوان «پدر شعر نو ترکی ایران » را از آن خود کرد. اکنون در دانشکده های ادبیات ترکیه و جمهوری آذربایجان ، دانشجویان دوره های عالی ادبیات ترکی ، برای فارغ التحصیل شدن ، باید در کنار سایر دروس خود، درسی سه واحدی به نام «ساهر شناسلیق » را هم بگذرانند. ظرایف ادبی اشعار ترکی ساهر، همچون «حیدربابایا سلام » شهریار، آن چنان گسترده و غنی است ، که تاکنون قریب ۶ موضوع پایان نامه دوره دکترا و کارشناسی ارشد را به خود اختصاص داده است . وی ، جزء آخر قرآن کریم ، بخشی از غزلیات حافظ، شصت رباعی اصیل و ناب از خیام ، گلستان سعدی و بسیاری آثار دیگر را به صورت منظوم به زبان ترکی معاصر ترجمه کرده است . ساهر به معنای واقعی کلمه شاعری است میهن پرست و مردم دوست. از آثار ساهر که تعداد آنها بالغ بر۳۰ جلد می شود، می توان به مجموعه اشعار سایه ها، خوشه ها، شقایق ، کتاب شعر ساهر (۱و۲)، میوه گس(مجموعه داستان) و نمونه هایی از نظم و نثر ترکی به زبان فارسی و سه مجموعه شعر کؤشن، لیریک شعرلر و سحر ایشیقلا نیر به زبان ترکی اشاره کرد.عمده آثار استاد ساهر به ترکى است که در مطبوعات مختلف به چاپ رسیده است. همچنین بعد از پیروزى انقلاب اسلامى٫ به سبب آزادى که انقلاب براى آثار محلى به ارمغان آورده بود٫ استاد واپسین سالهاى عمر خود را عمدتا به انتشار دو سه جلد اثر ماندگار ترکى و نیز همکارى با نشریات ترکى اختصاص داده بود. از جمله آنها میتوان بیش از ٢٠٠ شعر٫ مقاله٫ داستان و خاطره در نشریات ترکى بعد از پیروزى انقلاب اسلامى همچون وارلیق٫ آزادلیق٫ یئنى یول٫ انقلاب یولوندا و .... اشاره کرد.از ساهر در مطبوعات فارسی تنها با امضای ساهر (ساهر حبیب ساهر، میر حبیب ساهر، ساهر تبریزی) و در مطبوعات ترکی با امضاهای ساهر، اولکر، لاادری، آیدنی، آقجانابلی و سرخابلی، مقالات، اشعارو نوشته هایی به چاپ رسیده است.ساهر در ۲۴ آذر ۱۳۶۴، در تهران در گذشت و آرامگاه وی در بهشت زهرای تهران واقع شده است.
بیزیم تورکو شیرین دیل دیر
ساهیرین تورکجه یازیلان شعرلریندن بیر اورنک:
بی‌نهایت بو گؤیون آلتیندا
بیزه بیر قبّه‌ی فیروزه ده یوخ!
یانار افلاکده مینلرجه چیراق،
بیزه بیر شمع، بیر آویزه ده یوخ!
بو قدر اولدوز آراسیندا بیزه
یئددی گؤیلرده بیر اولدوز یوخوموش!
بؤلدولر قوشلاری عالمده مگر،
بیزه ده چاتدی او آغلار بایقوش؟!
قووالارکن منی هر گون محنت
قاپیمی دؤگمه‌ده‌دیر هر گئجه غم.
هامی آزاده ائلین شاعری وار
من اسیر ائللرین آه! شاعری‌یم.
