سیدعمادالدین نسیمی

سیدعمادالدین نسیمی، شاعر و متفکّر حروفی در قرن هفتم هجری بود. وی به ترکی و فارسی و عربی شعر سروده‌است. ولی دیوان عربی او در طول زمان مفقود شده است. سازمان بین‌الملی یونسکو به خاطر کوششهای وی در اشعار انسانی و صلح جهانی در سال ۱۹۷۳ این سال را سال نسیمی اعلام کرد.

محل تولد

با توجه به اینکه از جزییات زندگی نسیمی اطلاعات کمی در دست می باشد لذا در مورد محل تولد او موارد مختلفی بیان می گردد. طبق نظر ادوارد براون وی متولد شهر بغداد  بوده و برخی دیگر او را متولد شیراز  می دانند .البته تولد او در آذربایجان مسجل است و عده ای بسیاری از علما اورا متولد شهر اورمیه آذربایجان میدانند.

سبک شعر

دیوان نسیمی حاوی قالبهای متنوع شعری از قبیل غزل، قصیده، رباعی اکثرا به زبان ترکی است. به علت تأثیری که طریقت حروفی به دیگر عقاید عرفانی داشته، بسیاری از شعرهای بکتاشی و علوی به نسیمی نسبت داده شده است.

نمونه‌ای از شعر نسیمی بیت زیر است:

منده سیغار ایکی جهان من بو جهانه سیغمازام
گوهر لامکان منم کون و مکانه سیغمازام

هر چند دو جهان در وجود من گنجیده، من در این دنیا جای نمگیرم
من گوهر لامکان هستم که به کائنات و مکانها نمی گنجم

سید عمادالدین نسیمی و مکتب حروفیه

ائی خسته کؤنول، دردینه درمان طلب ائیله،

گر جان دیلر اینسان، یئری، جانان طلب ائیله!

ائی بولبولو قودسی نه گرفتار قفس سن؟

سیندیر قفسین تازه گولوستان طلب ائیله!

بعد از آشنایی با نعیمی تبریزی در سال 1386 میلادی به مکتب حروفیه و فلسفه ی وحدت ذات  روی آورد. بعد از آن به نسیمی تخلص کرد و تمامی اشعار بعد از آن با تخلص نسیمی سرود.

در سال 1394 فضل الله نعیمی به دست فرزند تیمور خان، میرانشاه کشته شد.بعد از مرگ نعیمی،نسیمی به وصیت وی، آذربایجان را به قصد آنا دولو (آناطولی یا ترکیه ی امروزی) ترک گفت. سپس آنا دولو را به قصد حلب سوریه ترک کردبه خاطر اشعار فلسفی و پیچیده ی نسیمی، بسیاری از حاکمان و روحانیان با وی به دشمنی برخاستند. و وی را مرتد از دین اسلام خواندند. از طرفی به خاطر حمایت از مردم مظلوم ، دشمن درجه ی یک فرزند تیمور خان گشت. و همچنین به خاطر اشعار ی که در ستایش اهل بیت بود، اهل تسنن نیز با وی به دشمنی برخاستند. به همین خاطر وی دشمن مشترک غارتگران مغول، روحانی نماهای شیعه و تند رو های سنی گشت. به همین سبب بعد از حبس و شکنجه های فراوان در زندان حلب سوریه به طرز وحشتناکی همانند مرگ شخصی که سال ها وی را تبلیغ می کرد (حلاج منصور حسینی) زندگی را بدرود گفت.

قایناق:az.abt79.ir

آردینی اوخو

نه خیر اولا شیطانی گوردوم گئجه

خلقدن ایلوردی شکایت منهگیچدوق اوتوردوق ایکیمیز کافه دهحالتینی ایتدی حکایت منهسویلدی شاعر سنه وار خواهیشیمچوخ عرفائیله اولوب گردیشیمعفو ایله بیردفعه دوشوبدور ایشیممن یازیقام ایله حمایت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******آدمی خلق ایتدی خدای کریمایلمدیم سجده من اولدوم رجیمسوز اوزانیب ایندی اولوب بیر سیجیمدائم ایدیر حمله بو ملت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******منکه بولاردان جانیم ال چکمیشمشیطنتین بوخچاسینی بوکموشمبیرجه کیمین بالدیزینی ...میشمبیر بله ایلولل ه اذیت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******رشوه نی مین مین قاهاروب خان یسیننفع ربانی حاجی ترخان یسینتهمتینی بس نیه شیطان یسینداغدان آغیر گلدی بو منت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******آدمه من ایلمدیم سجده گرواریدی صلبنده سنون تک بشرایندی اولوبدور هامی بیر پارچا شرقالدی یالاندان بو اهانت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******اوستادی خلق ایندی تاپولماز ناشیچیخمیا تا مکر و حیل دن باشیهرکس اولوبدور اوزی شیطان باشیهیچ ایشه ورمولل ه دخالت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******تابع نفس اولمیسوز ای فکری خاممین جور اویوندان چیخیسوز صبح و شاممفته منی متهم ایلور عوامقویمامیسوز ذره جه فرصت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******کبلایی آرتوق آلیر اسگیک ساتورگونده ساری یاغه نباتی قاتورپیس پیس اوتانمور ایله قالخور یاتورلعن ایدیر از روی حماقت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******پیس بولوسوز گر منی ای زنجلبآخ نه دوشوبسوز دالیما داوطلبسیز کی تانیر سیز منی یا للعجببس نیه ایلورسوز اطاعت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******من بابا پیغمبریدیم بیر زمانطاعت ایدردی منه جان ابن جانرتبه می آرتیردی خدای جهانویردی اوز عرشینده سکونت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******گوی ده نه اجالیله اهل سماصف چکوب ایلردی منه اقتداآخری بیر کلمه نین اوسته خداایلدی تنبیه و سیاست منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******ایتدی تکبر منی خار و ذلیلچیخدی الیمدن او گوزل سلسبیلطولی چکوب سجده مین اوغلوم مین ایلحق اوزی ورمیشدی فضیلت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******سیز اله بد ذاتسوز ای بدخصالآدمی خلق ایتدی حق ذوالجلالاولدی وجودی منه وزر و وبالاولدی اونون خلقتی نقمت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******سجده نی من ایلمدیم آدمهسیز ایدیسوز سجده بنی آدمهآدیوز اسلامدی با این همهسیز نه بشر سوز گنه رحمت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******سیز ده هله یوخدی او شان و مقامخلقه انا الله دیورسوز ای عوامتخت ریاستدن اوتور صبح و شاماللشوب ایلیرسوز عداوت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******لاپ گده بیر یول یمیسوز غیرتیعصمتی حیثیتی شخصیتیبیر بیره قاتدوز کیشینی عورتید گسین اوغول سیزدکی غیرت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******هاردا دیدیم من بو خانیم قیزلاراخوش بزنه وسمه چکه فر قویامرثیه لرده گتوره مین ادابوشلادا بسدور بو لجاجت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******آخ نه دوشوبسوز دالیما عمر و زیدایستمسرم من بابا سیز تک مریدآی گده لاپ سیز منی ایتدوز یزیدسیزدن اوغول چیخمادی امت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******جامعه ده بللی دیور مسلکوزمذهب اسلامده یوخ مدرکوزیوز منی وطی ایلیسوز هر تک تکوزایتمیسوز هر حیلده سبقت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******نفسیوه تنبیه ایله اوغلوم بالامن دیورم بانقانی آل قات بالادوش قاباغا هر نه گلور قارمالاباس اوروجی ایله شماتت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******من هاچان ایتدیم بو قدر انقلابهاردا قمار اوینادیم ایچدیم شرابمفتضح ایتدوز منی ای بی حجابوردوز عجب بوللی خصارت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******گه منه ملعون دیوسوز گه شرورعکسیمی گه شل چکیسوز گاهی کورگاهی گورورسوز یوخودا مثل حورهیچ یاراشور گور بو شباهت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******تاپ او کریمینی سحر ای پسرسویله بوگفتاری اونا سر بسرمنع ایله سین خلقی او نیکو سیرایلمسون لعن جماعت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه*******بعضی صفت لر گورورم آشکارهیچ بیری منده یوخیدی سیزده وارقانمامیسوز غیرت و ناموس و عارپیس پیس ایدیر سوز هله لعنت منهآخ نیه خلق ایلوری لعنت منه

آردینی اوخو

قارقا بیر گون ائدیردی گلشنی سئیر

گوردو بیر بولبولو قفسده اسیراوزونو هی وورور اویان بویانابلکه آزاده پر چالوب دولانابوشلییوب ایستراحتی چابالیرائشیگین عطرینی قفسدن آلیرباخیر سیملرین آراسیندانگلیر شوره ، دل یاراسیندانقارقا عرض ائتدی ای پرنده عشقای اولان شاه عشقه بنده عشقندی تقصیرون ای وفا کانیسنی ارباب ائدوبدو زندانیبو نظافت بو سس بو نوطقو بیانسنه جانا ، روا دگول زینداندیدی بولبول که ای پرنده شوماََولیندن بئله اولوب مرسومقالا زینداندا عندلیب و هَزاراولا آزاد کرکس و لشخوارسن کی سرقتده اولموسان مشهورقارقاروندان جهانیان منفورچورگی دسمالیلا جازلورسانصابینی تاخجادان آلازلورسانپنیری سفره دن ووروب قاچیسانگردکان گورجگین قاپوپ اوچوسانشانسووا چیخسا پاک یا ناپاکداراشیرسان ، کی سنده یوخ امساکطینیتون پست و نییتون می شوممسلکون مذهبون دگول معلومسنی آزاد ائدوب بو چرخ دنیقفس غمده ساخلیوب دی منیدوتولان دیللره صفادی دیلیملیک اوز باشیما بلادی دیلیمگئجه گوندوز اسیر زندانمبودی جورموم کی خوش سخنرانمهرکسین نوطقو وار فصاحتی وارقلم آتشینی قدرتی وارگرک اولسون همیشه زیندانیچئخا زنداندا عاقیبت جانیای کریمی ندور بو طول کلاممجلسی لنگه وورما ایله تمام

آردینی اوخو

بولود قاراچورلو  

متخلص به سهند شاعری مراغه ای و ازشاعران ‌مبارز و انقلابی‌ و از فداییان ‌نهضت‌ دموکراتیک(به رهبری پیشه وری) ‌آذربایجان است ‌که‌ درآن‌ سوی ‌مرزها ‌بسیار‌شناخته ‌شده‌تر ‌از ایران‌ می‌باشد. وی‌ صاحب‌ شاهـکار«سازمین‌سؤزو»(نوای‌سازِمن) است‌ که ‌ازآثار‌ بسیار ‌زیبا ‌و بدیعِ ‌ادب ‌‌آذربایجان‌ و ایران ‌زمین‌ می‌باشد‌که‌ اثرجاودانه‌ از فولکلور‌ ملّی‌ ـ‌ مردمی‌ آذربایجان‌ به‌شمار است‌ و به‌ زبان‌های‌ مختلف‌ به‌چاپ‌ رسیده ‌است.

شهریار، درمورد سهند‌ می‌گوید: سهند ‌یک‌ شاعرِ‌ آزاده ‌بود ‌وآن‌ خوی ‌واخلاقی‌که سهند‌ داشت، درهیچ‌کس ‌نبود

در قرن بیستم یکی و شاید پرفروغترین ستاره آسمان شعر ملی مبارزی آذربایجان بولود قارا چورلو پسر مطلب در سال 1926 در مراغه در یک خانواده کارگری به دنیا آمد پدر مادرش اسم فرزندشان را بولود (ابر) گذاشتند آنها با انتخاب این اسم شاید نمی‌دانستند این ابر کوچک روزی ابری پرباران خواهد بود و گلشن شعر آذربایجان را آبیاری و پرگل خواهد کرد. در ترسناک‌ترین زمان استبداد رضاخان یعنی زمانی که هویت ملی مدنی ملت آذربایجان مورد تاخت وتاز و توهین بود بدنیا آمد و پا گرفت. او با اینکه در مدرسه‌ای که در آن با زبان مادری‌اش نوشتن خواندن و حتی صحبت کردن ممنوع بود از زمان ادراک شروع به گفتن شعر به زبان مادری‌اش کرد. و تا آخر عمر بدون توجه به این شرایط سخت در راه هویت، زبان، تاریخ و مدنیت خود بدون خستگی فریاد کشید، و قلم زد بولود در دوران جوانی به خاطر شرایط سخت خانواده بدون اتمام متوسطه، برای کمک به خانواده وارد بازار کار شد. در1940 با اشغال ایران توسط متفقین و برچیده شدن موقتی استبداد رضاخان در آذربایجان حرکتهای ملی دمکراتیک به راه افتاد. بولود جوان مثل خیلی‌ها همراه این حرکت شد اولین شعرش در مجلس شاعران در تبریز خوانده شد.

تاریخ‌لر بویونجا ائی بؤیوک وطن
یاغییا دوشمنه اییلمه دین سن
بوگون طبیعت‌دن ایلهام آلدیم من
گئچدی سحر واقتی بو سؤز اورکدن
اینسانا روح وئره ن دیلینه آلقیش
در این سالها حکومت ملی(به حکومک پیشه وری) تشکیل شده در آذربایجان در عرض یک سال بسیاری از خواسته‌های مردم را به جا آورده بود اما آنهائی که مسائل دنیا را از دیده خود می‌نگریستند نتوانستند این موفقیت را تحمل کنند و آذربایجان تازه جان گرفته را فدای افکار استبدادی خود کردند. و این دولت مردمی نوپا از هم پاشیدند. اما آذربایجان‌سوخته مثل اجاقی گداخته خاموش نشد. شرایط سخت‌زندان و غربت هر چه بیشتر و روز به روز باعث جان گرفتن شعورملی‌سهند شد او در سالهای1953ـ1951 دو منظومه یکی «آراز» و دیگری «خاطره» را نوشت او در این منظومه‌ها با درد دل از آرزوهای بر باد رفته از قحطی خلق و حیات سخت و دولت از دست رفته در آذربایجان و حاکمیت ظلم و جور و نتیجه تاریخ شوم دو تکه شدن سرزمین خود و از اینکه اگر یک ملت به زبان خود نخوانده و ننویسد چه بلاهایی بر سرش خواهد آمد سخن گفته است شاعر منظومه آراز را با این شعر شروع می‌کند.
در سال ۱۳۳۲ پس از آزاد شدن سهند و دوستانش از زندان کودتای ۲۸ مرداد برای سرنگونی دولت مصدق رخ داد. در این سالها سهند با دوست نزدیک و صمیمی خود فرزانه در تهران زندگی می‌کرد.او با راهنمائی دوستش با فولکلور و خصوصاً کتاب دده قورقود الفت گرفت و در این ماهها شعر حیدربابایه سلام محمدحسین شهریار برای او منبع الهامی شد، سهند هم ده ده قورقود را شروع به نظم کشیدن کرد.
در سال 1953پس از آزاد شدن سهند و دوستانش از زندان فاجعه کودتای ضد دمکراتیک با همکاری آمریکا، انگلیس و دربار ایران برای سرنگونی دولت مردمی مصدق رخ داد. این کودتا در ایران و آذربایجان خفقان ملی اجتماعی را چندین برابر افزایش داد و نفسها را در سینه‌ها محبوس کرد در این سالها سهند مانند شخص عادی با دوست نزدیک و صمیمی خود فرزانه در تهران زندگی می‌کند او با راهنمائی دوستش با فوکلور و خصوصاً شاه ادب آذربایجان «ده ده قورقود بویلاری» الفت گرفت و روز به روز این انس افزایش یافت در این ماهها شعر معجزه‌ای حیدربابا یا سلام شهریار باز سهند را روحی تازه بخشید و برای او منبع الهامی شد سهند هم ده ده قورقود بویلاری را شروع به نظم کشیدن کرد، او با ثابت ماندن ماجراها و داستانهای این منظومه برای هر داستان یک آغاز و پایان اضافه نمود در این اضافات شاعر احساسات ملی تاریخی، اجتماعی و فلسفی خود را به قلم می‌کشید با کامل شدن این داستانها و نوشته‌ها در فکر چاپ و گسترش آن برمی‌آید اما در شرایط سخت آن زمان این فکررا عملی ساختن آسان نبود و هیچ چاپخانه‌ای برای انتشار یک اثر ترکی حاضر نمی‌شد با تلاش زیاد یک چاپ خانه به شرط چاپ و انتقال شبانه آن از چاپ خانه موافقت می‌کند اولین جلد آن با درج نشدن تاریخ چاپ در روی آن به بازار می‌آید دوست شاعرش فرزانه در مقدمه این کتاب چنین می نویسد «شاعر بزرگ و صاحب سخن این کار را به بهترین نحو به جای خود رسانده است با در نظر گرفتن ذوق و احساس خواننده در آن هیجان غم و شادی بدیع آفریده و یک اثر اجتماعی عرضه کرده و باوفادار ماندن به ساختار اصلی و اسلوب و خصوصیات سخن در جای خود استعداد خویش را نشان داده و به دریای بی‌افق ذوق انسان راه یافته است شاعر برای زنده کردن احساسات و معنای جا گرفته در داستانها و همچنین روبرو کردن آنها با مسائل اجتماعی و فلسفی در اول و آخر اثر یک مقدمه و خاتمه آورده است این اضافات منظومه را بدیع و از جهت فکر چندین برابر ارزشمند و خیال را به پرواز می‌دارد در هر سطر و هر صفحه منظومه عشق شاعر به سرزمین مادری خلق ملت و تاریخ پرافتخار خود دیده می‌شود.
بو توپراغدا بو دیاردا
اسیرلردن اسیرله‌ره
السیزلری تالامایام
تؤپوردؤیون یالامایان
دیللرینه یالان گلمه‌ز
حق یولوندان اوز چئویرمز
ظولمکارا بونیین ایمه‌ز
دالیسینی دوشمن گؤرمه‌ز
دیشی اصلان
قوچ ایریلر
قافلان کیمی
یووا سالمیش
بو داغلارین یایلاقلارین
جیران قاچار اولاقلارین
تورپاغلاری قاریشیقدیر
بابالارین تورپاغیلای
در این دفترها آهنگ وموسیقی به کار رفته برای به نظم درآوردن داستانها از یک طرف و وابسته بودن شاعر به هویت ملی و به ملت خود از طرف دیگر شاعر را از همه چیز آشکارتر به عنوان فریاد گر ملت خود ودر سیمای یک عاشق حق جلوه‌گر می‌کند.
در حالی که جلد اول داستانهای «ده ده قورقود» سازمین سوز و آن زمانها نشر وبعدا تجدید چاپ هم شد وحتی در ترکیه و باکو چاپ و منتشر گشت، اما جلد دوم آن یعنی «ده ده مین کیتابی» تا امروز هم رویی روشنائی ندیده شاعر در جلد دوم شش داستان از داستانهای ده ده قورقود را به نظم کشیده است و در پایان و شروع آنها نیز مقدمه و خاتمه‌ای آورده است و خصوصا در پایان اثر در خاتمه آورده شده آن سخن‌پردازی خود را به نحو احسن به نمایش گذاشته است.
بعد از کودتای 1953 بسیاری از عمر خود را بالاجبار در تهران سپری کرد فقط به نظم کشیدن داستان‌های حماسی ده ده قور قود کفایت نکرد بلکه این سالها پر مؤثرترین سالهای زندگی او شد در این سالهای سخت از یک سو جوابهای دندان‌شکن کسانی که زبان او را نادیده می‌گرفتند و بر تاریخ ملی و هویت او به چشم حقارت می‌نگریستند و از سوی دیگر به عنوان یک منادیی انسانیت وحقیقت از ویتنام گرفته تا اسپانیا و کوبا از مبارزات مردم در آن سرزمینها حمایت می‌کرد و آنها را می‌ستود و به آنهایی این آزادی‌خواهی مردم را به خون و خاک می‌کشیدند بیزاری می‌جست. او در شعر «بیر مزار بویدا یئر سوراغیندا» (در پی زمینی به اندازه یک گور) آنهائی که ملت و ارزشهای ملی او را زیر سئوال می‌بردند در مقابل آنها می‌ایستد و مقابله با آنها را چنین به تصویر می‌کشد:
اوخودوم دیرچلدیم آیاغا قالخدیم
شیشمک اولوب چاخدیم
ولکانا دؤندوم
بولود تک کیشنه دیم سئل اولوب آخدیم
کؤکسو داغ دالغالی اومانا دؤندوم
وارلیغیمی دانانا قلبزنلره
یامان یاخالاشدیم یامان ووروشدیم
یالان پالانلارین تاپشیردیم یئله
حاقسیزلیغا قارشی یامان ووروشدیم
اوره‌ک سؤزلریمی حاق سؤزلریمی
قایا کیمی دوشمن کؤکسینه ووردوم
قصبکارا جومورد بابالار کیمی
گاه قان قوسدوربان گاه قان اوتوردوم
الیمدن زینهارا زارا گلنله
کؤپک کوشگوتیلر ایت بیراخدیلار
حاق سوزیمه جاواب وئرمه ینلر
قدره قوللانیب غمه تاخدیلار
گوجوم گوجلرینه چاتانمادیقدا
هر طرفدن منی دوره له ییبلر سونگونو بؤیریمه سانجیب آدیما
وطنسیز دئدیلر نه‌لر دئدیلر
یئنه ‌ده داغلار کیمی دوردوم دایاندیم
نه چکیندیم نه ده چاشدیم
محکمه‌لرینی ایلنجه ساندیم
دنیز کیمی جوشدوم کوکره‌دیم داشدیم
آیاغی کوندلی قوللاری باغلی
سسیمی اوجالتدیم آچدیم دیلیمی
اوره‌یی قوربالی سینه‌سی داغلی
دئدیم هر دردیمی هر نیسگیلیمی
چوخ یاخشی بیلیرسیز فیریلداقچی‌لار
من نه وطنسیزم نه ده گؤبه لک
دوغما دییاریم وار بؤیوک ائلیم وار
منیمدیر هم کئچمیش هم ده گله جک
شعر «طالعیمه باخ منیم» (در مورد هویت ملی) خیلی پرمعنا و پربار است سهند در این شعر یک انسان محروم ازحق ملی و محروم از زبان مادری را چنین به تصویر می‌کشد:
طالعیمه سن باخ
دوشونجه‌لریم یاساق
کئچمیشیم‌دن سؤز آچماغیم یاساق
آتا بابامی آدین چئکمه‌ییم یاساق
آنامدان آد آپارماغیم یاساق
بابا دییاریم ایسه
پیتراق پیتراق بیلیرسن
دوغولاندا بئله
اؤزوم بیلمییه بیلمییه
دانیشماغیم دا یاساق ایشیم یاساق
و این چنین از سال 70ـ1960 سهند در شعر مبارزی آذربایجان جنوبی برای خود جائی ویژه پیدا می‌کند در این سالها با رفت و آمد پروفسور رستم علی‌اف به ایران زمینه منتشر اشعار در آذربایجان شمالی توسط ایشان فراهم می‌شود بارزترین بخش دیوان سهند جائی است که سهند به شاعران و ادیبان شمال آذربایجان شمالی نامه نوشته است او اولین، دومین و سومین اشعار ارمغان خود رابه واسطه رستم به آن طرف می‌فرستد و از آنجا در جای خود جواب برای نامه‌هایش می‌گیرد دوستی، برادری و در چشمهای این منظومه یعنی در نامه‌ها، آرزوها خواسته‌ها حسرتها و ناله از هجران به روشنی دیده می‌شود در بین نامه‌های این منظومه سهند نامه‌ای به شهریار که همیشه احترام او را نگه می‌داشت می‌نویسد و یا به گفته خود در خانه شهریار را می‌زند. شهریار به نامه سهند با مجموعه معروف «سهند» جواب می‌دهد این دو نامه نه تنها دو شاعر را به هم نزدیک می‌کند بلکه بر روحشان بلندا بخشیده، در نوشته‌های سهند عرفان کاملاً جان می‌گیرد، افتخار و غرور شهریار به ارث کلاسیکمان بیشتر می‌شود و نگاه او به خویشتن افزونی می‌یابد شاعر در ارمغان سوم ملاقات با رستم علی‌اف و درد دل با او را چنین به تصویر می‌کشد:
داغیوی گؤرمه‌ییم رستم قارداش
غریبه دادیم آدوردون
دوغما وطنیم ده دوغما ائلیمده
منی غریب گؤروب حالیمی
بیر عؤمور دردیمی گیزلی ساخلادیم
اودلاندیم آلوووم اوزومی یاخدی
اودوما سوسه‌په‌ن اولمادی بیرجه
گؤزلریمین یاشی ایچیمه آختی
حکیم سیز قایقی سیز داوا درمانسیز
سیمله‌دی سومی‌یه ایشلدی یارام
اوزومه باغلاندی بوتونقاپیلار
اوزوم‌دن ال اوزدوم کسیلدی چارام
چوخلار باشیم اوسته گلدی سوروشدو
لاکین احوالاتیمی سوران اولمادی
دردیمی یانیغمی سوران چوخ اولدی
آنجاق یانیخماری گؤزی دولمادی
نه بیلیم لازیم مولاحیظه‌لر
یالنیز قورخوردمادی سنی
قارداشیم
ائلین امه‌یی حالالین اولسون
 و بختیار وهاب زاده در شعر«سهنده مکتوب» چنین به سهند جواب می نویسد:
قارداش عینی دردی قارداشلاریلا
اؤ آجی فریاد لار شیرین نفس‌لر
منیم ده کؤلومون آهی ناله‌سی
قارداشیم تبربزدن گلن بو سسلر
باکی نین سسی دیر باکی نین سسی
دئییرسن یاری یا بؤلوننلری
دردینی دونیادا بیر بیلمه ین یوخ
بیزده بولوشموشوق آنجاق بودردی
اوجا کورسولردن بیر سؤیله‌ین یوخ
ییخلار گریدن اتیلی ئین
تکانی یاراداق اؤزوموز گره‌ک
یئنه‌ده اولارین (همن خاک) اگر
بییز اؤز ایچیمیزدن ایته لنمه‌سک
خیردا تپه‌لری سئللر اویاندا
اسه‌ر بو حمله‌یه داغلاردا زاغ زاغ
بیز اؤز اؤز در دیمیزه آغلامایاندا
بیزیم یئریمیزه کیم آغلییاجاق؟
گوناهکار توتمایاخ بوردا هئچ کیمی
آیریلدیق بیز غونچه غونچه
چوخ واقت اؤزومیزی به یه نمه میشدیک
بیز دئدیک فیلان کسه گره‌ک اوخشایاک
یاندی اؤز باغریمیز فیلکیر چشمه میز
اؤزگه باغلارینی سوواردیق آنجاق
سالدیق اؤزوموزی اؤزوموز گؤزدن
کؤلیله اوینادیق ال چکیب کؤزدن
کؤلگه‌لر نور آلدی شفقیمیزدن
گونش بیزیم اولدو سحر اؤزگه‌نین
هله تانیماییر دویماییر بیزی
اؤز شهریم منیم اؤز کندیم منیم
کیمسه‌دن اوممایاق طالعیمیز
اؤزوموزدن اومماق سهندیم منیم...
«گردآورنده – ج-فارابی»

آردینی اوخو

علیرضارضائی: 

آردینی اوخو